Ukrayna, Kırım'daki Rus hava üssünü nasıl vurdu?

Rusya, olanların bir kaza olduğunu ve ortaya çıkan hasarın asgari düzeyde olduğunu ve herhangi bir zayiata neden olmadığını iddia etmişti, ancak bunu kanıtlamak için kesin bir kanıt sunmadı ve çevredeki alanların boşaltılmasını emretti.

Bazı Ukraynalı yetkililer, olayın kendileri tarafından düzenlenen bir saldırı olduğunu iddia etti ve bir bazı yetkililer, ismi açıklanmayan yerli olarak geliştirilen stand-off silahları kullanılarak gerçekleştirildiğini iddia etti. Eğer gerçekten Kırım dışından gelen bir stand-off silah saldırısı olsaydı, Ukrayna'nın resmi olarak sahip olmadığı bir silahı içermesi gerekirdi ancak son yıllarda bu kabiliyete yaklaşmışlardı.

Temmuz ayında belirsiz nedenlerden dolayı ülkenin İçişleri Bakanı'nın danışmanlığından istifa eden Victor Andrusiv, Telegram sosyal medya ağındaki bir gönderide Ukrayna'nın halihazırda hizmette olan 200 ila 300 kilometre menzilli füzelere sahip olduğunu iddia etti. Andrusiv daha önce Rusya'yı işgal altındaki Kırım'a bağlayan Kerç Boğazı Köprüsü'ne uzun menzilli saldırılar yapılması çağrısında bulunmuştu.    

Ukrayna'nın, ülkenin kendi geliştirdiği bir tür silahın kullanılmasını da içeren iddialarının nihayetinde doğrulanıp doğrulanmadığı görülecektir. Ukrayna kuvvetleri, Andrusiv'in ülkenin güneydoğu ucunda kontrol ettikleri bölgelerden Saki'yi vurmak için bahsettiği menzile sahip bir kara konuşlu silah sistemine ihtiyaç duyacaktır.

Yine de, üsteki patlamalara insanlı uçaklar tarafından gerçekleştirilen saldırılar, çeşitli özelliklere sahip insansız hava araçları, Kırım'ın içinden veya kıyılarından gizlice fırlatılan kısa menzilli füzeler, sabotaj veya basit bir kaza neden olmuş olabilir. Ne olursa olsun, Rusya'nın patlamalardan kaynaklanan yıkımın ne kadar sınırlı olduğuna dair ilk iddialarının yalan olduğuna dair kanıtlar kesinlikle artıyor.

Ukrayna'nın balistik füzeleri nerede?

Saki Hava Üssü'nde olanlar, özellikle Andrusiv'in Telegram mesajının ışığında, kilit bir soruyu gündeme getirdi: Ukrayna'nın yurt içinde geliştirilen kısa menzilli balistik füzeleri nerede?

Somut detayları tespit etmek zor olabilir, ancak inkar edilemez olan şey, Yuzhnoye Tasarım Ofisi olarak da bilinen Ukraynalı roket ve füze firması Pivdenne'nin, en az 2003'ten beri bir seyyar balistik füze fırlatıcısı (TEL) ateşlenmek üzere tasarlanmış kısa menzilli bir balistik füze üzerinde bir düzeyde çalıştığı.

Bu projenin köklerinin Soğuk Savaş'ın sonuna ve Ukrayna'nın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığına kadar uzandığı biliniyor. Ukrayna’nın bağımsızlığını kazanması, Rusya'nın İskender-M'sine kabaca eşdeğer olacak Toçka-U kısa menzilli balistik füzesinin yerli olarak geliştirilmiş bir halefini üretme arzusunu teşvik etti. Ukrayna'daki mevcut çatışmanın her iki tarafı da Sovyet dönemi Toçka-U stoklarını kullandı.

Grom/Grim/Grim-2/Hrim-2 Balistik Füzeleri

Füze ve bir parçası olduğu tüm silah sistemi, yıllar içinde Sapsan, Grom, Grim, Grim-2 ve Hrim-2 olarak adlandırıldı.

Sapsan, bu silahın ve aynı anda iki konteynerli füze ile yüklenebilen 10 tekerlekli bir TEL de dahil olmak üzere tüm sistemin diğer bileşenlerinin geliştirildiği daha büyük bir çabaya verilen isim gibi görünüyor.

Grom/Grim/Grim-2/Hrim-2 isimlendirmesi, yerli ve ihracata özgü varyasyonları olduğu görülen füzelerin ve/veya sistemlerin versiyonlarına atıfta bulunuyor gibi. Farklı yazımlar büyük ölçüde Rusça ve Ukraynacanın yıllar içinde Roma alfabesine nasıl çevrildiğinin bir ürünü gibi görünüyor ve hepsi İngilizceye Thunder/Thunder-2'ye (Şimşek) olarak çevriliyor.

Grom/Grim/Grim-2/Hrim-2 tasarımıyla ilişkili katı yakıtlı roket motorlarının resimleri geçmişte ortaya çıkmıştı ancak silahın tamamının prototip veya üretim örneklerinin herhangi bir resmi yok gibi görünüyor. 2016 yılında halka açık olarak sergilenen ve yanında 'Grom' yazan bir model, en azından dıştan geniş çizgilerle Rusya'nın İskender-M modeline benzeyen bir tasarım sergiliyordu.

Özellikleri

İlk Grom/Grim tasarımının en azından yaklaşık 280 kilometre (174 mil) olması beklenen bir menzili vardı, 480 kilogram (yaklaşık 1.060 pound) ağırlığında bir savaş başlığı taşıyacaktı, 6.4 metre uzunluğundaydı (21 feet'in biraz altında).

Proje, Ukroboronexport lisanslı bir web sitesine göre 2015’ten bu yana Ukrayna devlet silah komisyoncusu Ukroboronprom tarafından desteklenmiş gibi görünüyor. Aynı web sayfası, füzenin, tasarlandığı gibi, bir uydu navigasyon bağlantısıyla desteklenen atalet güdüm sistemine ve bir tür belirtilmemiş terminal güdüm kabiliyetine sahip olacağını belirtiyor.

Bu özelliklerden herhangi birinin sonraki Grim-2/Hrim-2 tasarımı için geçerli olup olmadığı belli değil. Ukroboronexport web sayfası, Grom'un bir seferde sadece bir füze taşıyabilen sekiz tekerlekli bir TEL'den fırlatılacağını ve bunun füzenin sonraki yinelemelerine açıkça aktarılmadığını söylüyor.

Raporlar, sonraki Grim-2/Hrim-2 varyantının menzilinin aynı maksimum 280 kilometre (174 mil) menzile sahip olduğunu gösteriyor ancak bu aslında yalnızca ihracat versiyonu için geçerli olabilir. Bazı kaynaklar, Ukrayna silahlı kuvvetleri için geliştirilen varyantın menzilinin 450 ila 500 kilometre (yaklaşık 280 ila 310 mil) arasındaki mesafelere kadar hedefleri vurabileceğini öne sürüyor.

En azından bir süre silahın geliştirilmesine bir düzeyde doğrudan dahil olduğu bildirilen Suudi Arabistan'ın, ihracat versiyonunun ilk müşterisi olması bekleniyordu. Suudilerin bugüne kadar bu füzelerin herhangi bir teslimatını almadıkları görülüyor ve son yıllarda Çin'in yardımıyla kendi yerli balistik füze girişimleri üzerinde çalışma başlattıkları bildiriliyor.

Ukrayna'nın taraf olduğu gönüllü bir silah kontrol mekanizması olan Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi'nin (MTCR), 300 kilometre (186 mil) veya daha fazla menzile sahip füzelerin transferine önemli yasaklar getirdiğini belirtmek gerekiyor.

Bu, azaltılmış bir menzile sahip ihracata özgü bir varyantın varlığının nedenini açıklamaya yardımcı olacaktır. Rusya ayrıca İskender-M'nin MTCR uyumlu azaltılmış menzilli ihracat varyantı olan İskender-E'yi de sunuyor.

Grim-2/Hrim-2'nin gelişiminin şu anki durumu belirsizdir. Raporlar, daha önceki Grom/Grim versiyonları olabilecek prototiplerin 2016 yılında test edildiğini iddia ediyor. 10 tekerlekli TEL veya en azından bir maket ertesi yıl ortaya çıktı. 2018 yılında, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri işaretli bir TEL veya bir maket, aşağıdaki resimde görüldüğü gibi, Kiev'deki o yılki Bağımsızlık Günü geçit töreni sırasında halka gösterildi.

2019 yılında, Ukrayna ordusunun 2022 yılına kadar Grim-2/Hrim-2 silahı ile ilk operasyonel kapasiteye ulaşması bekleniyordu. Geçen yıl, Ukraynalı yetkililer bu planların iki TEL ve iki komuta kontrol bataryası ile tek bir deneysel bataryanın satın alınmasına kadar sınırlandırıldığını açıkladı.

Korshun seyir füzesi

Buna ek olarak, Yuzhnoye Tasarım Ofisi geçmişte Sovyet dönemi Kh-55 serisine büyük ölçüde benzeyen ve Grim-2/Hrim-2'yi ateşlemek için kullanılan aynı TEL'in bir varyantı tarafından atılabilecek Korshun adlı bir karadan fırlatılan seyir füzesi geliştirdiğini açıklamıştı.

Havadan fırlatılan ve deniz uygulamaları için de göz önünde bulundurulduğu bildirilen bu silahın geliştirilmesindeki herhangi bir ilerlemeyle ilgili mevcut detaylar daha da sınırlı.

Ukroboronexport'un web sitesinden 2015 telif hakkıyla korunan bir başka sayfa, bu seyir füzesinin maksimum 280 kilometre (174 mil) menzile sahip olması, uydu destekli atalet navigasyon sistemi güdüm paketine sahip olması ve birden fazla mühimmatla yüklü olanlar da dahil olmak üzere birden fazla savaş başlığı tipiyle donatılabilmesinin beklendiğini söylüyor. Yine, bu özelliklerin herhangi bir şekilde güncel olup olmadığı açık değildir.

Neptün'den sonra...

Ukrayna'nın şu anda fiili operasyonel kullanım için sahip olduğu sınırlı sayıda Grim-2/Hrim-2 füzesini bile konuşlandırmış olabileceğini veya bu silahları Saki Hava Üssü'ne karşı kullanmış olabileceğini kesin olarak söyleyemesek de, mevcut çatışmada kesinlikle bir dizi farklı ilgili örnek var.

Elbette en önemlisi, Nisan ayında Karadeniz Filosu'nun amiral gemisi olan Rus Donanması'nın kruvazörü Moskva'yı batırmak için yerli olarak geliştirilen Neptün kıyı konuşlu gemisavar seyir füzeleriyle donanmış Ukrayna birimlerinin aniden ortaya çıkması olmuştu. Bu olaydan önce, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin Neptün ile gerçek bir operasyonel kapasiteye sahip olduğu yaygın olarak anlaşılmamıştı ve eğer öyleyse, son derece sınırlıydı.

Ukrayna kuvvetleri, Rus işgalcilere karşı mücadelede daha az karmaşık deneysel yerli olarak geliştirilen silah sistemlerini kullandılar. Buna tek seferlik Kevlar-E paletli zırhlı muharebe aracı ve 2S22 Bohdana Kundağı Motorlu 155mm obüsün tek prototipi de dahil.

Ukrayna'nın bir veya daha fazla uluslararası ortağından, özellikle de ABD'den yardım alma potansiyeli de var çünkü savaş Grim-2/Hrim-2'ler veya benzeri füzelerle donanmış küçük olsa da daha sağlam bir operasyonel güce yardımcı olmaya başladı.

Anti-radyasyon füzesi tedariki

ABD ordusunun, öncelikle düşman hava savunma radarlarını kör etmek ve yok etmek için tasarlanan AGM-88 Yüksek Hızlı Anti-Radyasyon Füzelerinin (HARM) Ukrayna uçaklarına sessizce entegre edilmesine yardımcı olduğuna dair önemli kanıtlar var. Amerikalı yetkililer en azından 70mm lazer güdümlü Gelişmiş Hassas Öldürme Silah Sistemi II (APKWS II) roketlerinin yer ve/veya hava platformlarına benzer bir şekilde entegrasyonunu kolaylaştırdı. Birleşik Krallık gibi diğer ülkeler, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin balistik olmayan karadan karaya karadan karaya füze sistemleri kurmasına da yardımcı oldu.

İki füze ateşleyebilen tek bir Grim-2/Hrim-2 TEL'in, üssün belirgin bir şekilde ayrı kısımlarında neredeyse eşzamanlı iki büyük patlama gösteren şimdiye kadar ortaya çıkan resim ve videolarla da uyumlu olabileceği bir gerçek.

Eğer bu gerçekten bir füze saldırısı olsaydı, Ukrayna’da geliştirilen silahları kullanmak, işgal altındaki Kırım'daki kilit bir hedefi vurmak için Rusya'nın önemli hava ve füze savunmalarını geçme yeteneğini zaten göstermiş olan propaganda değerine yalnızca katkıda bulunacaktır.

Ukrayna'nın Saki Hava Üssü'ne Grim-2/Hrim-2 füzeleri mi ateşlediği veya küçük bir cephaneliğin bile var olup olmadığı bilinmiyor. Aynı zamanda, bu üsse saldırmak, bu silahların çok sınırlı sayıda olabileceği şeyin çok değerli bir kullanımı olarak görülebilecek türden bir şeydir.

Batı desteği?

Ancak bu, Grim-2/Hrim-2'nin hizmete girme olasılığının düşük olmasıyla ilgili değil. Bu sadece eski deneysel örneklerin tamamlanmasını içerse bile, yüksek profilli saldırılarda kullanılabilmeleriyle ilgili. Ukrayna şimdi yaklaşık altı aydır acımasız bir işgalle mücadele ediyor. Cephe istikrara kavuştu ve ülkeye milyarlarca dolarlık silah ve diğer askeri yardımlar aktı. Açıkçası, Ukrayna'nın eline geçebilecek kadar gelişmiş silahlara ve özellikle de Rus hedeflerini uzun mesafelerde riske atabilecek silahlara ihtiyacı vardı.

Rusya'da bir hedefe karşı kullanılan uzun menzilli bir saldırı silahının en az bir doğrulanmış biçimini gördük. Sovyet dönemi Tu-141 ve Tu-143 gözetleme İHA’larının ham seyir füzelerine dönüştürüldüğünü de gördük. Bunların her ikisi de her şeyden çok çaresizlik yoluyla bir yaratıcılık örneğidir ve daha sert vuran, daha güvenilir ve daha yetenekli uzun menzilli silahlar kesinlikle aranmıştır.

ABD hükümeti, çatışmayı tırmandırma ve genişletme riski nedeniyle kara saldırısı seyir füzeleri veya ATACMS balistik füzeleri şeklinde böyle bir yetenek sağlamaya istekli değildi. Ancak, Ukrayna'nın kendi silahlarını inşa etmesine yardım etmek farklı bir hikaye olurdu ve Ukrayna'nın böyle bir silahı diğerlerinin yanı sıra nispeten derin bir gelişme içinde vardı.

Bu nedenle, dün Rusya'nın işgal altındaki Kırım'daki hava üssüne yapılan saldırının gizli bir gelişmiş uzun menzilli silahla ilgisi olsun ya da olmasın, Ukrayna'nın bu nitelikteki feshedilmiş silah programlarını yeniden canlandırmaya ve mümkün olduğunca çabuk bir tür yetenek elde etmeye çalışması çok mantıklı.

Ülkenin hayatta kalmak için bir mücadele içinde olduğu düşünüldüğünde, bundan daha azı mantıksız olacaktır.

ÖNERİLEN İÇERİK: Çin’in Tayvan’ı işgal senaryoları: Gümrük Blokajı

* * *

KAYNAK: gdh.digital, The Drive