Rusya, Suriye'den Ukrayna'ya silah taşımaya başladı

ABD yaptırımları altındaki bir ticaret gemisi, geçen ayın sonlarında Suriye'den Rusya'ya giderken İstanbul Boğazı'ndan geçti.

Sparta II'yi izleyen Avrupalı istihbarat yetkilileri, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'daki savaşını desteklemek için askeri araçlar taşıdığını söylüyor.

Suriye'den Rusya'ya zırhlı araç taşınıyor

Geminin Karadeniz'in Novorossiysk Limanı’na yaptığı yolculuk, Kremlin'in şu anda altıncı ayında olan istila için kaynaklarını ortaya çıkarma çabalarının altını çiziyor çünkü tedarik hatları Avrupa'nın II. Dünya Savaşı'ndan bu yana en büyük askeri kampanyasının baskısı altında zorlanıyor.

Ukrayna, kendisini savunmaya yardımcı olmak için ABD ve Avrupa'dan milyarlarca dolarlık silah alırken Rusya, kapsamlı kayıp raporlarının ortaya koyduğu üzere cephedeki kuvvetlerini desteklemek için kendi kaynaklarına güvenmek zorunda. ABD'nin tahminlerine göre, on binlerce Rus askeri öldürüldü veya yaralandı ve binlerce zırhlı araç imha edildi.

Konuya aşina bir yetkili ABD hükümetinin, Avrupa istihbarat raporlarını destekleyen şekilde Rusya'nın askeri kargoları Karadeniz'e taşımak için ticaret gemilerini kullandığına inandığını söyledi.

Sparta II gemisi

İstihbarat yetkililerine ve Bloomberg tarafından görülen 17-25 Temmuz uydu görüntülerine göre, Sparta II, Suriye'nin Rusya tarafından kullanılan Tartus Limanı’ndan askeri araçlar getirdi. Araçların tam niteliğinin belirsiz olduğu belirtildi.

Gemi, Suriye'de iken içerisi araçlarla dolu şekilde ve İstanbul Boğazı'nı geçerken görüldü ve daha sonra Novorossiysk'te muhtemelen boşalttığı en az 11 araçla tespit edildi.

Denizcilik izleme verileri, ABD'nin Mayıs ayında yaptırım uyguladığı ve Rusya Savunma Bakanlığı tarafından kontrol edilen bir şirkete ait geminin, göre üyesi Türkiye tarafından engellenmeden bu tarihlerde yolculuk yaptığını gösteriyor.

Ankara, Putin'in 24 Şubat'taki işgalinden kısa bir süre sonra boğazı savaş gemilerine kapatmak için Montrö Sözleşmesi'ni hayata geçirdi ancak ticari nakliye gemileri Boğaz’dan geçmeye devam edebiliyor.

Rusya, bu yıl başka vesilelerle aynı rotada Oboronlogistika OOO şirketinden kargo gemilerini de kullandı. Bu gemi geçmişte Rusya'dan Suriye'ye birçok kez askeri kargo taşıdı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, konuyla ilgili soruları Türk hükümetine yönlendirdi.

Türk yetkili ne dedi?

Konuya aşina bir Türk yetkili, bir ticaret gemisinin ancak bir ihbar veya haksızlık şüphesi varsa inceleneceğini kaydetti.

Beyaz Saray Sözcüsü, ABD'nin durum hakkında Türk yetkililerle konuşup konuşmadığı konusunda yorum yapmaktan kaçındı. Kremlin ve Oboronlogistika, yorum taleplerine yanıt vermedi.

Şüphesiz Rusya, Putin tarafından denetlenen on yıllık bir modernizasyon programı sırasında büyük miktarda silah stoku oluşturdu ve Kremlin yetkilileri herhangi bir ikmal sorunu olduğunu reddediyor.

Yine de ABD'li ve Avrupalı yetkililer, çok sayıda tank ve zırhlı personel taşıyıcının kaybedilmesinin, Moskova'yı onlarca yıllık T-62 tankları da dahil olmak üzere eski ekipman stoklarına başvurmaya zorladığını söylüyor.

Rusya'nın kayıpları

Rusya gibi, Ukrayna da askeri kayıplarının ölçeğini açıklamıyor ancak özellikle savaşın başlarında çok daha büyük bir düşmana karşı lojistik zorluklarla karşı karşıya kaldı.

Cumhurbaşkanı Volodymyr Zelenskiy, 22 Temmuz'da Wall Street Journal ile yaptığı röportajda, savaş alanı kayıplarının Mayıs-Haziran aylarında günlük 100-200 gibi yüksek bir seviyeden günde yaklaşık 30'a düştüğünü söylemişti.

Putin, 2015 yılında zor durumdaki Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı desteklemek için operasyon emri verdiğinden beri Suriye'de birlikleri vardı. Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, 2017 yılında ordunun savaş uçakları, lazer güdümlü füzeler, tanklar, elektronik harp yöntemleri ve hava savunma sistemleri de dahil olmak üzere 160'tan fazla gelişmiş silah türünü test ettiğini söyledi.

Kuzey Kore, İran, Karabağ ve ötesi...

Kremlin'in ek kaynaklar için başka yerlere de baktığına dair işaretler var.

Ermenistan ve Azerbaycan arasında tartışmalı Dağlık Karabağ bölgesi konusunda son haftalarda yaşanan gerginlikler, Moskova'nın Rusya'nın Ukrayna'ya göndermek üzere 2.000 askerden oluşan bir barış gücünü zayıflattığı yönündeki iddiaları reddettiği üzerine alevlendi.

Mart ayında ABD, Rusya'nın bazı birliklerini Gürcistan'ın ayrılıkçı bölgesi Güney Osetya'dan Ukrayna'ya yönlendirdiğini ve 2008 savaşından bu yana binlerce asker tuttuğunu söyledi.

CIA Direktörü William Burns, geçen ay bir ABD güvenlik forumuna verdiği demeçte, Rusya'nın silahlı insansız hava araçlarını satın almaya çalışmak için İran'a yöneldiğini söyledi ve bu durumun “Rusya'nın savunma sanayisinin eksikliklerini ve önemli kayıplardan sonra yaşadıkları zorlukları" gösterdiğini belirtti.

Rus bir savunma kaynağına göre Kuzey Kore, iyi kalitede sistemlere sahip olduğu ve geçen ay Doğu Ukrayna'daki Kremlin kontrolündeki Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerini bağımsız olarak tanıdığı için yeni bir topçu kaynağı haline gelebilir.

Herson için hazırlık

Avrupalı istihbarat yetkililerinden biri, Novorossiysk'in Putin'in 2014'te ilhak ettiği komşu Kırım'daki üsleri ve oradan da Ukrayna'nın güneyindeki işgal altındaki Hersoon ve Zaporijya’ya ikmal etmek için kullanıldığı için Suriye'den Rus sevkiyatlarının genel lojistiği beslediğini söyledi.

Rusya, Ukrayna'nın Herson bölgesinde bir karşı saldırı tehdidinde bulunması nedeniyle yakın zamanda bölgeye kuvvet ve teçhizatı yeniden konuşlandırdı.

Rusya, Güney Ukrayna'da konuşlanmaya hazırlık olarak Kırım'a önemli sayıda asker taşıdı ve 800 ila 1.000 askerden oluşan en az sekiz tabur taktik grubunun Doğu Donbas bölgesinden taşındığını ve lojistik tedarik yolları üzerindeki baskıyı artırdığını söyledi.

Büyük çaplı bir saldırıdan ziyade Ukrayna, Rus kuvvetlerini saldırıya karşı daha savunmasız olacakları Herson bölgesine çekmeye çalışıyor olabilir.

ABD ve Batı'nın Ukrayna'ya yönelik yardımları

Pentagon, Şubat ayından bu yana Ukrayna'ya 9.1 milyar dolarlık savunma yardımı sağladığını açıkladı.

Son açıklanan ve bugüne kadarki en büyük askeri yardım paketi olan 1 milyar dolarlık pakette şunları yer alıyor:

💢HIMARS ÇNRA sistemleri için mühimmat
💢155mm topçu sistemleri için 75.000 mermi
💢NASAMS hava savunma sistemleri için mühimmat
💢1.000 adet Javelin ATGM
💢Yüzlerce AT-4 tanksavar
💢50 zırhlı tedavi aracı

Kiev'deki hükümet ayrıca İngiltere ve diğer Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü müttefiklerinden milyarlarca dolarlık silah teslim aldı.

ABD tarafından tedarik edilen HIMARS uzun menzilli topçularını kullanan Ukrayna kuvvetleri, son zamanlarda cephenin arkasındaki Rus ikmal hatlarını ve mühimmat depolarını artan etkinlikle hedef almayı sürdürüyor.

Pentagon’a göre savaşta 80.000 kadar Rus askeri öldürüldü veya yaralandı. ABD'nin değerlendirmesi ayrıca, Rusya'nın hava ve denizden fırlatılan füzeler de dahil olmak üzere hassas güdümlü mühimmatlarının önemli bir yüzdesini kullandığı ve 4.000 kadar tank ve diğer zırhlı araçları kaybettiği yönünde.

Pentagon kaynağı:

“Bu araçların imhasının çoğu Javelin gibi, AT-4 gibi tanksavar sistemlerden kaynaklanıyor ama aynı zamanda Ukraynalıların bu sistemleri kullanma biçimindeki yaratıcılık ve ustalıktan da kaynaklanıyor.”

Seferberlik?

Putin, kitlesel bir seferberlik emri vererek ordusunu güçlendirmeye çalışmadı çünkü bu, Rus halkını şimdiye kadar onlardan uzak tuttuğu bir savaşın maliyetleriyle yüzleşmeye zorlama riski taşıyacaktır. Ancak bölgesel yetkililer, insanları kısa vadeli sözleşmelerde gönüllü olmaya teşvik etmek için nakit teşvikler sunarken, Mayıs ayında parlamentonun alt meclisi ordu hizmeti için bir üst yaş sınırını kaldırdı.

Rus hükümeti de geçen ay, "silah ve askeri teçhizatı onarmak için kısa vadeli artan ihtiyacı" gerekçe göstererek, savunma şirketlerindeki işgücü düzenlemelerini hafifletmek için yetkiler arayarak silah üretimini artırmak için harekete geçti.

Rus askeri sistemleri, Ukrayna'da kullanılan ekipman kalıntılarının incelenmesine dayanarak, Londra'daki Royal United Services Enstitüsü'nün (RUSI) yeni bir raporuna göre, ABD, Avrupa ve Doğu Asya'da tasarlanan ve üretilen mikroelektronik bileşenlere dayanıyor.

İstihbarat yetkililerine göre, ordusunu savaş alanında desteklemeye çalışsa bile Ukrayna'nın doğusundaki Rus kazanımları son günlerde son derece sınırlı ve yavaş olmaya devam etti.

Kuzey Kore, Rusya'nın sahip olduklarından daha güçlü ve uzun menzilli ÇNRA sistemlerine sahip. Bu yüzden bu seçenek Rusya için mantıklı olabilir.

ÖNERİLEN İÇERİK: Ukrayna, Kırım’daki Rus hava üssünü nasıl vurdu?

* * *

KAYNAK: gdh.digital, Bloomberg