Pelosi'nin olası Tayvan ziyareti bölgede gerilimi had safhaya çıkardı
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin olası Tayvan ziyareti bölgede gerilimin yükselmesine neden oluyor.
Meclis Başkanı Nancy Pelosi bu hafta sonu Singapur, Japonya ve Güney Kore'yi ve muhtemelen Tayvan'ı içeren bir geziye çıkmaya hazırlanıyor.
Çin ise Pelosi’nin Tayvan ziyaretine hiç mi hiç sıcak bakmıyor.
Dün bir açıklama yapan Çin devlet medyası yorumcusu, Pelosi’yi Tayvan’a taşıyacak olan ABD askeri uçağının düşürülebileceğini öne sürdü.
Pelosi, güvenlik risklerini gerekçe göstererek Asya ziyaretinin ayrıntılarını teyit etmeyi reddetti.
Hala karar verilmedi
Ancak kaynaklara göre Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Başkanı Gregory Meeks de dahil olmak üzere küçük bir heyete bu hafta sonundan itibaren Pasifik ülkelerine yönelik ziyaretlere Pelosi’nin liderlik etmesi bekleniyor.
Tayvan ziyareti konusunda bir karar hala verilebilmiş değil. Ancak Pentagon yine de hazırlıklara devam ediyor. Seyahat planlandığı gibi ilerlerse, Pelosi ABD’ye ait askeri bir uçakla Taipei'ye uçacak.
Pelosi, Cuma günü gazetecilere yaptığı açıklamada “Kongre'nin Biden yönetiminin Hint-Pasifik'teki stratejisinin bir parçası olmasını istiyoruz” açıklamalarında bulundu.
“Çok heyecanlıyım, yol boyunca duyacağınız ülkelere gidelim mi, yapacağımız sohbetler hakkında. … Küresel sorumluluklarımız var.”
Pentagon endişeli
ABD savunma yetkilileri, Çin'in askeri uçaklar eşliğinde Tayvan'a gelecek bir Kongre heyetini bir “işgal” olarak görmesinden giderek daha fazla endişe duyuyor.
Bu söylem Cuma günü, Çin devletine ait Global Times'ın yorumcusu Hu Xijin'in, Çin Ordusunun Pelosi’nin uçağını düşürebileceği tehdidinde bulunduğunda daha da tırmandı.
“ABD savaş uçakları Pelosi'nin uçağına Tayvan'a kadar eşlik ederse, bu işgaldir. [Çin ordusu], uyarı atışları yapmak ve taktiksel engelleme hareketi yapmak da dahil olmak üzere, Pelosi'nin uçağını ve ABD savaş uçaklarını zorla engelleme hakkına sahiptir.
Bu adımlar yetmezse o uçakları vurun.”
Beyaz Saray ziyarete sıcak bakmıyor
Pelosi geçen hafta Başkan Joe Biden'ın gazetecilere ABD Ordusunun Tayvan’a olası ziyaretinin 'iyi bir fikir olmadığına' inandığını söylemesinin ardından uçağının vurulma olasılığına atıfta bulunmuştu.
Nitekim Biden yönetimi, son haftalarda Pelosi'ye riskleri özel olarak iletmiş ve ziyaretin bu yılın ilerleyen zamanlarına ertelenmesini talep etmişti.
Ancak Pentagon Sözcüsü John Kirby gazetecilere verdiği demeçte, ABD'nin 'Tayvan ile ilgili olarak herhangi bir fiziksel, somut belirti görmediğini' söyledi.
Konuya aşina olan kişiler, ABD Ordusunun artan deniz faaliyetleri ve hava önlemeleri de dahil olmak üzere Tayvan Boğazı'ndaki Çin saldırganlığına alıştığını söyledi.
İki kişiye göre, bölgede uçan ABD savaş uçaklarının azami miktarda mühimmat taşımasına zaten izin veriliyor.
Çin'in ne yapması bekleniyor?
Savunma yetkilileri, 1996 Tayvan Boğazı Krizi sırasında olduğu gibi, Pekin'in Tayvan'ı çevreleyen sularda bir yıldırma taktiği olarak füze testi yapmasından daha fazla endişe duyuyor.
Pelosi'nin seyahatiyle ilgili artan gerilim, Biden ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Tayvan da dahil olmak üzere bir dizi sorun hakkında telefonda konuşmasından bir gün sonra geldi.
Çin devlet medyasına göre Şi, Biden'ı ABD'nin 'Tek Çin' politikasına uyması gerektiği konusunda uyardı ve şunları ekledi: 'Ateşle oynayanlar eninde sonunda kendini yakar.'
Şi’nin tehdidi sorulduğunda Pelosi gülümsedi ve kahkaha patlattı ancak yanıt vermeyi reddetti.
Pelosi'nin seyahat planları, çoğu milletvekilininki gibi, genellikle belirli bir ülkeden ayrılana kadar gizli tutuluyor.
Amerikalı yetkililer, Pelosi Tayvan'a uçmamaya karar vermesi durumunda Pekin'in sert konuşmasından faydalanacağından endişeliler.
Olası bir geziyi tartışmayı reddeden Meeks, bu endişeleri dile getiriyor gibiydi.
“Kimse tarafından zorbalığa uğrayamayız. Buna hiç dikkat etmiyorum.”
“Şi ve Çin; kendi insan hakları ihlalleri, Uygurlarla ne yaptıkları konusunda endişelenmeye başlasalar ve herkesle aynı sahnede dünya sahnesinde nasıl oynayabileceklerini bulmaya çalışsalar iyi olur.”
Pelosi'nin Çin karşıtlığı
Pelosi, insan hakları konularındaki ilerici sicili göz önüne alındığında, Çin hükümetini uzun süredir kızdırıyor. 1989'daki Tiananmen Meydanı katliamından bu yana Pelosi, Hong Kong'da ve başka yerlerde Çin'in baskısına maruz kalan muhalifleri aktif olarak destekledi.
Pelosi 1991 yılında iki yıl önce Tianmen’de öldürülen demokrasi yanlısı protestocuları anan bir pankart açtığı için Tiananmen Meydanı'ndan kovulmuştu.
Pekin, Tayvan'ı Çin'in bir parçası olarak görüyor ve ABD'nin Tayvan'a karşı tutumunu adanın bağımsızlığına zımni destek olarak görüyor.
ABD'nin muğlaklık politikası
Biden, Beyaz Saray bu açıklamalardan geri adım atmadan önce en az üç kez olası Çin işgali durumunda Tayvan'ı askeri olarak savunma sözü verdi.
ABD'nin Tayvan'a yönelik politikası uzun süredir Tayvan İlişkileri Yasası ve “stratejik belirsizlik” doktrini tarafından yönetiliyor. ABD, Tayvan'ın savunulması konusunda kasıtlı olarak tarafsız kalmayı tercih ediyor.
Ancak Kongre'nin bazı üyeleri, özellikle Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sonra bu doktrinin 'stratejik açıklık’ olarak revize edilmesi için çalışmalara başladı.
Askeri hareketlilik dikkat çekiyor
Çin, ise ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi’nin olası Tayvan ziyareti öncesinde Tayvan’ın hemen karşısında bulunan Fujian eyaletinde tatbikat icra etmeye başladı.
Tatbikatlar hem karada hem de denizde icra edilecek. Askeri hareketlilik ise dikkat çekmeye başladı.
Tayvan Ordusu ise Çin’in ada ülkesine yönelik olası çıkarma harekatına karşı hazırlıklar kapsamında tatbikatlar icra etmeye devam ediyor.
ABD Donanmasına bağlı USS Ronald Reagon uçak gemisi görev grubu ise Güney Çin Denizi’ne girdi.
Amerikan uçak gemisi görev grubunun hedefi ise Tayvan Boğazı.
Çin savaş gemileri yakın takipte.
ABD Ordusu, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret etmesi durumunda bölgedeki askeri varlığını artırarak Pelosi ve Amerikan heyetini koruyacak.
Çin Savunma Bakanlığı ise Pelosi’nin olası ziyareti hakkında şunları kaydetti:
“ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Pelosi Tayvan’ı ziyaret ederse ordumuz eli kolu bağlı durmayacak. Dış müdahaleyi önlemek için kararlı önlemler alacağız.”
Biden yönetimi, Çin’in ABD Temsilciler Meclisi Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyaretini sekteye uğratmak için Tayvan üzerinde uçuşa yasak bölge ilan etmesinden endişe ediyor.
* * *
KAYNAK: gdh.digital, POLITICO