FCAS programındaki belirsizlikler İspanya'yı F-35 almaya itiyor

İspanyol El País gazetesinin özel haberine göre Geleceğin Muharebe Hava Sistemi (FCAS) programında yaşanan gecikmeler ve programdaki muğlaklıklar İspanya’yı başka seçeneklere bakmaya itiyor.

İspanya Hava Kuvvetleri, envanterindeki F-18 savaş uçaklarının yerine F-35 savaş uçağı almayı planlıyor. Uçak açık ara favori olarak görülüyor.

Avrupa yerine Amerika

Ancak olası alım tartışmalı bir karar: 40 yıl öncesine geri dönmek ve 10 milyar dolardan fazla değere sahip 80 savaş uçağı siparişi ile Avrupa endüstrisini değil, ABD endüstrisini devreye sokmak anlamına geliyor.

Geçtiğimiz Haziran ayında, Savunma Bakanlığı ve Airbus şirketi, Hava Kuvvetleri'nin yapısal bozulmaları nedeniyle hizmet dışı bırakmaya başladığı Kanarya Adaları'nda konuşlandırılan F-18'lerin yerine 20 adet yeni Eurofighter satın alım sözleşmesi imzalamıştı.

Ancak 2025 yılından itibaren, 7.000 uçuş saatlik operasyonel ömrü tamamladıkları için, o zamana kadar kanatlarında kırk yıl birikecek olan Zaragoza ve Torrejón de Ardoz (Madrid) üslerinde konuşlandırılan kalan F-18 savaşçılarının yerine başka uçakların alınması gerekecek.

Teorik olarak, Amerikan şirketi McDonnell Douglas’ın F-18'lerinin yerini Avrupa FCAS almalı.

FCAS projesindeki fiyaskolar

Berlin, Paris ve Madrid hükümetleri tarafından eşit paylarla ortaya konan bu projenin amacı, yalnızca şu anda piyasada bulunanlardan daha gelişmiş, altıncı nesil bir avcı uçağı tasarlamak değil, aynı zamanda insanlı sistemler ve dronların birbirine bağlı olarak birden fazla sensörden bilgi paylaştığı bir harp ağı tasarlamaktı.

Bununla birlikte, FCAS'ın gelişimi, ilgili iki ana şirket, Fransız Dassault Aviation ve Almanya'yı temsil eden Airbus arasındaki mücadele yüzünden engelleniyor.

Rafale savaş uçağının üreticisi olan Dassault, programın çekirdeği olan NGF (Yeni Nesil Avcı Uçağı) avcı uçağının ana yüklenicisi olarak statüsünü iddia ederken, Airbus Eurofighter'daki deneyimini tasarımda ilgili bir rol üstlenmek için kullanıyor.

Anlaşma sağlanamadığı için prototiplerin geliştirilmesi kapsayan Faz 1B sözleşmesinin imzalanması geçen yıldan beri beklemede.

Anlaşmazlıkta üçüncü sırada yer alan İspanya, iki ortağı arasında bir anlaşmaya varmaya çalışmak için iyi niyetini kullandı, ancak şu ana kadar başarılı olamadı.

Haziran ayında, Dassault CEO'su Éric Trappier, FCAS'ın başlangıçta planlandığı gibi 2040'ta faaliyete geçebileceğini dışlayarak alarmları zillerinin çalmasına neden oldu.

“Askıya alınmış durumda ve bir sonraki aşamanın tartışmaları kesinlikle uzun olacak, bu yüzden 2050'leri hedefliyoruz.”

Aylar önce, Almanya ve İspanya ile olan projenin başarısız olması durumunda şirketinin bir B Planı olduğunu söylemişti.

Trappier ayrıca şunları da kaydetmişti:

“İki yıl içinde üç yıl kaybettik. Test uçağının ilk uçuşu için artık 2027’yi işaret edemeyiz, belki 2028.”

Alman Savunma Bakanlığı raporu ise Geleceğin Muharebe Hava Sistemi (FCAS) hakkında şöyle bir değerlendirmeye imza atmıştı:

“Eşit düzeyde katılım için üç ulusun çıkarlarını karşılayan bir anlaşma bulunamazsa, iş birliğinin devamı sorgulanmalıdır.”

Bu arada, FCAS'ın en doğrudan rakibi olan Birleşik Krallık liderliğindeki Tempest, bu aksiliklere maruz kalmıyor gibi görünüyor ve iki ortağını, İtalya ve İsveç'i de içeren program, Japonya'nın desteğini aldı.

Beklendiği gibi, Tempest ve FCAS arasında bir yakınlaşmaya doğru ilerlemek yerine, uzmanlar Londra liderliğindeki projenin Pentagon'un çabalarına katılacağından ve Avrupa endüstrisini zor durumda bırakacağından endişe ediyorlar.

Ancak FCAS, bu tür karmaşık programlarda çok az örneği olan son teslim tarihlerini karşılasa bile, çok geç olacaktır.

F-18'ler yerine F-35 alımı neredeyse garanti

Önümüzdeki on yılda, İspanya Hava Kuvvetleri savaş uçaklarının yarısını emekliye ayıracak.

Bununla birlikte, Hava Kuvvetleri, Kanarya Adaları Operasyonu'nu tekrarlamayı reddediyor: yani, kalan F-18'leri 70-80 ek Eurofighter satın alımıyla değiştirmek.

Bunun nedeni, Eurofighter’ın birbirini izleyen serilerde veya dilimlerde getirilen iyileştirmelere rağmen, geçen yüzyılda tasarlanmış bir uçak olması.

Eurofighter'ın konsorsiyum üreticisi, gelecekteki FCAS için geliştirilecek teknolojilerin bazılarını içerecek LTE versiyonunu (Uzun Vadeli Evrim) sunuyor ancak askeri komutanlar, uçakların aynı olacağı ve sonucun asla birlikte çalışmak zorunda kalacağı beşinci nesil savaş uçakları seviyesinde olmayacağı konusunda uyarıyorlar.

Buna ek olarak, kaynaklar, tek bir modele sahip olan bir filonun, yapısal bir sorunun tüm cihazları yerde kalmaya zorlayacağı ve İspanya'nın geçici olarak savaş uçakları olmadan bırakılacağı riskini almak anlamına geleceğini savunuyor.

Hava Kuvvetleri için hiç şüphe yok: en iyi seçenek Lockheed Martin'in F-35 Lightning II savaş uçağı.

Eurofighter'ınkine benzer bir maliyetle, çok daha yüksek performans sunuyor.

İspanya, yalnızca Birleşik Krallık, İtalya, Polonya, Hollanda, Belçika, Danimarka, Norveç veya Finlandiya gibi satın almaya karar vermiş olan uzun bir Avrupa ülkeleri listesine katılacak; Avustralya, Japonya veya İsrail'in yanı sıra. Almanya bile, Berlin'in NATO'ya olan bağlılığının gerektirdiği gibi, Eurofighter'ların Amerikan nükleer silahlarını taşımak için onaylanmadığını savunarak, Tornado'nun yerini almak için 35 adet F-35 sipariş etti.

Sorun şu ki, bu noktada bir ABD savaş uçağı satın almak, Felipe González Hükümeti'nin FACA programı (Future Fighter and Attack Aircraft) çerçevesinde F-18'i satın almaya karar verdiği geçen yüzyılın seksenli yıllarına geri dönmek demek olacak.

O zamandan beri, İspanyol şirketleri, Eurofighter gibi yeni savaş uçaklarının tasarımında ve üretiminde artan bir rol oynadı.

"Kara kutu"

Sanayi kaynakları, F-35'in, ABD'nin, Birleşik Krallık gibi programın ortakları dışında, diğer ülkelerin girmesine izin vermediği bir 'kara kutu' olduğu konusunda uyarıyor.

Bu nedenle İspanya, endüstrisinin sadece marjinal olarak fayda sağlayacağı bir programda yüzlerce milyon harcayacağı bir durumla karşı karşıya.

Alternatif olarak, askeri uzmanlar ve endüstri yöneticileri, F-18 avcı uçaklarının tek bir uçak modeliyle değil, iki uçakla değiştirileceği olasılığını değerlendiriyorlar: F-35 ve Eurofighter LTE.

Askeri kaynaklar, Hava Kuvvetleri'nin müttefik ülkelerle en üst düzeyde faaliyet gösterebilecek ve güney komşularına karşı caydırıcı bir üstünlük sağlayabilecek beşinci nesil uçaklardan oluşan bir birime sahip olmasını sağlayacağını iddia ediyor.

Buna ek olarak, bir düzine F-35B'nin satın alınması, Donanma'nın 2028'de hizmet dışı bırakılması gereken dikey kalkış Harrier savaş uçaklarının değiştirilmesini ve Juan Carlos I gemisinin uçak gemisi statüsünü kaybetmesini garanti edecektir.

İkinci durumda, Eurofighter'ın deniz versiyonu olmadığı için başka bir seçenek yok. F-35B alımı da kesinlikle gündemde.

Her ne kadar sorun tüm sertliğiyle ortaya çıkmaktan birkaç yıl uzakta olsa da, aynı kaynaklar bu tür müzakerelerin karmaşık ve uzun olduğu ve başlaması ne kadar uzun sürerse, o kadar kötü ele alınacağı konusunda uyarıyor.

F-35 ortaklarının zamanında elde ettikleri avantajları elde etmek için çok geç olduğunu kabul ediyorlar.

ÖNERİLEN İÇERİK: İspanya’dan ek Eurofighter Typhoon savaş uçağı siparişi

* * *

KAYNAK: gdh.digital, El Pais